Safra kesesi, karaciğer tarafından üretilen safranın depolandığı içi boş bir organdır. Safra, besinlerle alınan yağların sindirimi için önemli bir salgıdır.
Yağlı bir öğünde, sindirim sistemi tarafından ‘kolesistokinin’ isimli hormonun uyarısı ile safra kesesi kasılır ve depoladığı safranın sistik kanal olarak adlandırılan kanal aracılığı ile ana safra kanalına ve oradan da ince bağırsakların ilk bölümü olan duodenuma geçişini sağlar.
Safra içerisinde yer alan kolesterol ve pigmentler zamanla safra kesesi içerisinde çökelerek çamur benzeri koyu kıvamlı sıvıların birikimine ve ileri aşamada ise safra taşların oluşmasına neden olur.
Safra kesesi taşı tedavisi yapılmadığında safra kanalını tıkayarak safra kesesi iltihabına, safra kesesinden safra yollarına düşerek gerek safra akımını, gerekse pankreasın salgılarını boşaltmasını engellemesi sonucunda sarılık, safra yolu iltihabı ve pankreatit (pankreas iltihabı) gibi çeşitli komplikasyonlara neden olabilmektedir.
Neyse ki, hastaların çok büyük bir kısmında bu komplikasyonlar gelişmeden önce bir takım belirti ve bulgular ortaya çıkmakta ve erken müdahale mümkün olabilmektedir.
Doç. Dr. İsmail SERTGenel cerrahi alanında uzmanlık yaptığım dönemde organ nakli ve kanser tedavileri üzerine yoğunlaştım. Bu konu özelinde İsviçre’de 6 ay eğitim aldım ve uzmanlığımı tamamladıktan sonra da karaciğer, pankreas ve safra yolu cerrahisi ile karaciğer, böbrek nakli alanında eğitim almaya ve mesleki yetkinliklerimi geliştirmeye devam ettim. Hem ülkemizde hem yurtdışında hizmet verdim ve şu anda kendi özel kliniğimde hizmet veriyorum.
Hakkımda
Akademik
Genellikle yeni oluşan safra çamuru ve safra kesesi taşları belirti vermezler. Akademik çalışmalar göstermiştir ki, tüm safra kesesi taşlarının yaklaşık yarısı, insan hayatı boyunca hiçbir bulgu ve belirtiye neden olmamaktadır.
‘Biliyer kolik’ olarak adlandırılan safra sistemine özgü bir ağrı oldukça belirleyicidir. Diğer safra kesesine bağlı ağrı özellikleri;
Safra kesesi iltihaplandığında, karın sağ üst kadranında ağrı, kusma ve ateşe neden olabilir.
Safra kesesi kanalının tıkanmasına bağlı olarak iltihaplanma gelişebilir ve bu akut kolesistit denilen safra kesesi iltihabına neden olur. Safra kesesi iltihabının en yaygın belirtileri şunlardır:
Karnın sağ üst tarafında şiddetli ağrı, mide bulantısı, kusmaya ve iştahsızlığa neden olabilir.
Safra kesesi iltihabının belirtilerinden biri de yüksek ateştir. Özellikle derin nefes alıp verirken sırtta meydana gelen batma hissi gibi belirtiler de meydana gelebilir.
Şikayetlerinizle alakalı olarak tıbbi öykünüz alınacak ve fizik muayene gerçekleştirecektir.
Muayene bulguları ve tıbbi öykünüz sonrası kesin tanı ve desteklenmesi için bir takım kan tetkiklerinin yanı sıra, ultrasonografi, gerek görülür ise bilgisayarlı tomografi ve MR görüntüleme gibi radyolojik tetkiklerden yararlanılabilir.
Detaylı bilgi ve randevu için iletişime geçin!
Safra kesesi taşının temel tedavisi görevi safranın depolanması olan safra kesesinin cerrahi olarak çıkarılmasıdır.
Tedavinin zamanlaması, tedavinin şekli ile birlikte safra kesesinde taşın yarattığı semptomlara, gerekse hastanın genel durumuna göre değişiklik gösterebilmektedir.
Safra kesesi taşlarını ve neden oldukları komplikasyonları tedavi etmek için en sık kolesistektomi denilen bir yöntem uygulanır. Kolesistektomi yaygın olarak kullanılan cerrahi bir yöntemdir. Bu yöntem ile;
Kolesistektomi ameliyatı en sık gerçekleştirilen ameliyatlardan biridir. Açık cerrahi yöntem günümüzde nadiren, zorunlu koşularda kullanılmaktadır. En yaygın tedavisi laparoskopik( kapalı) kolesistektomi ameliyatıdır.
Klasik laparoskopik kolesistektomi ameliyatında, üç veya dört adet yaklaşık 1 cm genişliğinde cilt insizyonundan yerleştirilen trokar ve kamera yardımı ile kapalı ameliyat gerçekleştirilmektedir.
Laparoskopik ( Kapalı) kolesistektominin gelişmiş teknoloji ve deneyim ile yeni uygulaması tek port( giriş) kolesistektomidir. izsiz kolesistektomi olarak tanımlanabilen bu yöntem sadece göbek deliğinden 2 cm lik tek kesi ile gerçekleştirilmektedir.
Bu yöntemin avantajı göbek deliğindeki ameliyat izinin iyileşme sonrası sadece dikkatle bakıldığında görülmesi ve mükemmel estetik sonuç elde edilmesidir. Tek port kolesistektomi hizmeti hastanemizde sunulmaktadır.
Safra kesesi ameliyatı sonrası eğer herhangi bir komplikasyon, normal dışı durum yoksa hastalar genellikle aynı gün veya ertesi gün taburcu edilebilmektedir.
Özelikle kapalı, laparoskopik ameliyat sayesinde hastalarımızın günlük aktivitelerine çok daha erken dönmesi sağlanmaktadır.
Safra kesesi ameliyatından sonra beslenme düzeninizde bazı değişiklikler yaparak sindirim sisteminizin daha kolay çalışmasını sağlayabilirsiniz.
Sindirimi daha zor olan yüksek yağlı ve işlenmiş gıdalardan uzak durmanız ve bunlardan kaçınmanız gerekir. Özellikle ameliyattan sonraki aylarda, bu yiyeceklerin bir kısmını yavaş yavaş diyetinize ekleyebilirsiniz.
*En iyi şekilde geri dönüş yapabilmemiz için tüm alanları doldurmanızı öneririz.
Hastanemizde izsiz (göbekten tek giriş ile) kapalı kolesistektomi ameliyatı olabilirsiniz. Ameliyat hakkında daha fazla bilgi almak için lütfen iletişime geçiniz.
AKUT KOLESİSTİTLİ ( SAFRA KESESİ İLTİHABI) hastalarda erken dönemde ameliyat imkanı
Akut kolesistit, (safra kesesi iltihabı) durumunda iki cerrahi tedavi yaklaşımı bulunmaktadır.
Birinci yaklaşım, soğutma tedavisi olarak adlandırılan antibiyotik ve semptomlara yönelik ilaç tedavisi ile iltihaplı durumun gerilemesi için 6-8 hafta kadar beklenmesi ve sonrasında kapalı safra kesesi ameliyatı yapılmasıdır. Birçok merkezde bu yöntem tercih edilmektedir.
Diğer yöntem ise safra kesesi iltihabında erken dönemde (ilk bir haftada) kapalı safra kesesi ameliyatı gerçekleştirilmesidir. Bu yaklaşımın avantajları;
Dünya üzerinde bir çok gelişmiş merkezde, safra kesesi iltihabı tedavisinde, erken dönem kapalı safra kesesi ameliyatı rutin olarak gerçekleştirilmektedir. Soğutma sonrası gerçekleştirilen kapalı safra kesesi ameliyatları ile benzer klinik sonuçlar elde edilmektedir.
Kliniğimizde İleri laparoskopi ve hepatopankreatikobiliyer cerrahi tecrübemiz ile erken dönem kapalı kolesistektomi ameliyatı başarı ile gerçekleştirilmektedir.
Kliniğimizde tüm cerrahi ameliyatlarımızda olduğu gibi olası ameliyat risklerini en aza indirmek için kapalı safra kesesi ameliyatlarında da rutin olarak kontrol listeleri kullanılmaktadır.
Dünyada en sık gerçekleştirilen ameliyatlar arasında yer almasına rağmen, kapalı safra kesesi ameliyatlarında safra yollarında yaralanma riski halen %0.3 ler düzeyindedir.
Bu riski ortadan kaldırabilmek için rehberler düzenlenmiştir. Bu rehberler kliniğimizde uygulamada kullanılmakta ve hastalarımızın sağlığı ve yaşam kalitesi için tüm önlemler alınmaktadır.
Safra kesesi yaralanması olan hastalarda erken müdahale imkanı
Kapalı safra kesesi ameliyatı 25 yılı aşkın süredir yaygın şekilde gerçekleştirilmesine rağmen safra yolu yaralanma riski tamamen ortadan kaldırılamamıştır. Safra yollarında bireysel farklılıkların çok fazla olması en büyük etken olarak görülmektedir.
Merkezimizde ileri karaciğer-pankreas-safra yolu cerrahisi deneyimimiz ile safra yolu yaralanması olan hastalar kabul edilebilmekte, en uygun ve etkin tedavi gerçekleştirebilen bir merkezdir.
Safra kesesi taşlarının belirtileri nelerdir?
Safra kesesi taşları genellikle sağ üst karın veya mide ortasında ani, şiddetli ağrıya yol açar ve bu ağrı birkaç dakikadan birkaç saate kadar sürebilir. Bu ağrı sağ omuz veya sırt bölgesine de yayılabilir ve genellikle yağlı yemeklerden sonra, özellikle gece saatlerinde meydana gelir. Ayrıca bulantı ve kusma eşlik edebilir. Safra kesesi taşları, safra kesesi iltihaplanması (kolesistit) gibi komplikasyonlara yol açarak ateş ve titreme ya da cilt ve gözlerde sararma (sarılık) gibi belirtiler oluşturabilir.
Safra taşları ameliyatsız tedavi edilebilir mi?
Safra kesesi taşları cerrahi müdahale olmadan tedavi edilebilir. Oral çözülme tedavisi, küçük, kalsifiye olmayan kolesterol taşlarını çözebilen ursodeoksikolik asit gibi safra asitleri kullanılarak yapılır, ancak bu yöntem sınırlı başarıya sahiptir ve yüksek nüks oranına sahiptir. Ekstrakorporeal şok dalga litotripsisi (ESWL), taşları parçalayan şok dalgaları kullanır, ancak uygulanabilirliği sınırlıdır ve taşların yeniden oluşması yaygındır. Endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi (ERCP) safra yollarındaki taşları çıkarabilir, ancak genellikle özel durumlar için kullanılır. Genel olarak, cerrahi safra kesesi alma (kolekistektomi) tedavisi, semptomatik safra taşı olan hastalar için standart tedavi olarak kabul edilmektedir.
Safra kesesi taşlarının oluşumu nasıl önlenir?
Safra kesesi taşı oluşumunu önlemek için sağlıklı bir kiloyu korumak önemlidir; çünkü hızlı kilo kaybı taş oluşumunu artırabilir. Düzenli fiziksel aktivite yapmak, semptomatik safra kesesi taşları riskini yaklaşık %30 oranında azaltabilir. Dengeli, lif ve sağlıklı yağlar açısından zengin bir diyet, safra kesesinin düzgün çalışmasına yardımcı olabilir. Uzun süreli açlık yapmamak ve düzenli yemek zamanları oluşturmak, safra akışını destekler. Alkol tüketimini sınırlamak ve diyabet ile yüksek kolesterol gibi altta yatan sağlık sorunlarını yönetmek de safra taşı oluşumunu engelleyebilir. Kişiye özel tavsiyeler için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.
Safra taşı ameliyatı sonrası iyileşme süreci nasıldır?
Safra kesesi taşı ameliyatı sonrası iyileşme süreci, cerrahi yönteme bağlı olarak değişir. Laparoskopik safra kesesi ameliyatı, genellikle aynı gün veya bir gün sonra taburcu edilmenizi sağlar ve tam iyileşme 1-2 hafta içinde tamamlanır. Açık safra kesesi ameliyatı ise daha büyük bir kesi ile yapılır, hastanede 3-5 gün kalmayı gerektirir ve tam iyileşme süresi 4-6 hafta sürebilir. Ameliyat sonrası karın ağrısı, omuzda ağrı (cerrahi sırasında kullanılan gaz nedeniyle) ve sindirim sistemi değişiklikleri gibi belirtiler görülebilir. Başlangıçta düşük yağlı bir diyet önerilir ve zamanla normal yiyecekler tekrar alınabilir. Hafif aktiviteler, örneğin yürüyüşler, ameliyat sonrası hızla başlanabilir, ancak ağır egzersizler ve ağır kaldırma birkaç hafta boyunca kaçınılmalıdır. İyileşme sürecini izlemek ve komplikasyonları önlemek için doktorun önerilerine uyulmalı ve düzenli takip randevularına gidilmelidir.
Safra kesesi taşlarının komplikasyonları nelerdir?
Safra taşları, safra akışını engellediğinde veya sindirim sistemi içinde hareket ettiğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu komplikasyonlar arasında safra kesesi iltihabı (akut kolesistit), sarılık, safra yolu enfeksiyonu (akut kolanjit), akut pankreatit ve nadir durumlarda safra kesesi kanseri bulunur. Örneğin, akut kolesistitte safra kesesi iltihaplanır ve şiddetli karın ağrısı, ateş ve hızlanmış kalp atışı gibi belirtiler ortaya çıkar. Sarılık durumunda ise ciltte ve gözlerde sararma, koyu renkli idrar ve soluk dışkı gibi belirtiler görülür. Akut pankreatitte şiddetli karın ağrısı, ateş ve bulantı yaşanabilir. Nadir durumlarda safra taşı, bağırsakta tıkanıklığa (safra taşı ileusu) yol açabilir ve cerrahi müdahale gerekebilir.
Kaynakça: Şahin, M., Erbilen, M., Hasanoğlu, A., Ertaş, E., Bülbüloğlu, E., Şehitoğlu, M., & Kalı, K. (1997). Safra taşları ve risk faktörleri. Journal Of Turgut Ozal Medical Center, 4(1).
