Genelde kendini sinsi bir şekilde gösteren ve tehlikeli bir kanser türü olarak bilinen pankreas kanserinin tanı sürecinde kan testleri ve görüntüleme yöntemleri kullanılır. Bu yöntemler, hastadan hastaya değişim gösterebilmek ile birlikte başka tanı araçları ile beraber uygulanabilirler. Pankreas kanserlerinin tanı süreçlerinde en belirleyici olan tahliller ise genelde kan tahlilleridir. Bu hastalığa, yani son derece sinsi ve belirtisiz bir şekilde gelişebilen pankreas kanseri hastalığına sahip olan bireylerin kan değerlerinde bir takım belirteçler sağlıklı hastalara göre daha yüksek değerlerde gözükürler. CA 19-9 ve CEA değerleri genelde hastada tümör belirteçleri olarak değerlendirilir ve pankreas kanseri hastalarının kan değerlerinde bu belirteçlerin yüksek olduğu gözlemlenir.
Pankreas kanseri genelde gizli gelişen bir kanser türüdür. Bu kanser türü, bazı diğer kanser türlerinden farklı olarak özellikle erken evrelerde hiçbir semptom göstermeyebilir ya da kendini çok hafif belirtiler ile gösterebilir. Bu nedenle hastanın hekim muayenesine başvurma sebebi genelde başka bir sağlık problemidir. Özellikle diabetes mellitus, yani diyabet hastalığı, ya da halk arasında daha yaygın kullanılan ismi ile şeker hastalığı pankreas kanseri hastalarının sıkça yaşadığı bir sağlık sorunudur. Bu hastalardan, özellikle genetik bir hastalık olabilen şeker hastalığını aile geçmişinde bulundurmayanlar, pankreas kanserine sahip olma olasılıkları daha yüksek olan hastalar olarak değerlendirilirler.
Bu hastalığa sahip olan bazı hastalarda pankreas kanserine bağlı olarak karın ağrıları gözlemlenebilir. Özellikle üst karın bölgesinde belirebilen bu ağrılar, şiddetleri hastadan hastaya değişim gösterebilmek ile birlikte çoğunlukla hastanın sırt bölgesine de yayılma eğilimindedirler. Bununla birlikte yine üst karın bölgesinde şişkinlik ve doygunluk hissi oluşabilir. Bu durum genelde hastada kendini iştahsızlık olarak da gösterir.
İştahsızlık erken dönem hastalarında sıkça gözlemlenen bir belirtidir ve genelde bu iştahsızlığa bağlı olarak hastada istenmeyen kilo kayıpları da olur. Çoğu hasta bu kilo kayıplarını engelleyemez. Kaybettiği kiloları geri almaya çalışan hastalar bu süreçte başarısız olabilirler. Tabi tüm bu şikayetlerin birçok başka hastalığa, özellikle mide hastalıklarına da işaret edebileceği de unutulmamalıdır. Bu durum zaten kendini oldukça belli belirsiz semptomlar ile gösteren pankreas kanseri hastalığının erken tanı sürecini daha da zor bir hale getirmektedir.
Erken dönemde saptanması son derece zor olması ile bilinen pankreas kanseri, eğer bu dönemde fark edilir ve tanısı yapılır ise hastanın tedavi süreci ciddi oranda kolaylaşmış olacaktır. Pankreas kanserinde erken tanı, çoğu kanser türünde olduğu gibi tedavi için oldukça belirleyici bir öneme sahiptir. Erken tanı ile teşhisi koyulan ve tedavilerine vakit kaybetmeden başlanan hastaların tedaviye olumlu yanıt verme olasılığı diğer hastalara göre kayda değer oranda daha yüksek olacaktır.
Pankreas kanseri hastalarına tedavi için genelde cerrahi bir takım işlemler uygulanır. Bu cerrahi işlemler ile, hastanın kanserli dokusu bulunduğu yerden, etrafındaki doku ile birlikte çıkarılır. Ameliyat sonucu zaman zaman kanser hastadan tamamı ile çıkarılabilmektedir. Ancak çoğu zaman, ameliyat ile birlikte hastalara diğer kanser hastalıklarının tedavileri için de uygulanan kemoterapi ve radyoterapi işlemleri de uygulanır.
Metastaz yapabilen bir kanser türü olarak bilinen pankreas kanserinin tedavi sürecinde kemoterapi ve radyoterapi işlemleri de en az ameliyatın kendisi kadar önemli bir role sahip olacaklardır. Tedavi sonrası hastaların, hastadan hastaya değişim gösterebilen belli süreler içerisinde hastane gözetimi altında tutulmaları gerekir. Bu süreç ortalama 1 hafta ile 10 gün kadar sürecektir. Bazı hastalarda, özellikle daha ciddi ameliyatlarda bu süre daha uzun olabilir.
Kaynakça: Kamisawa, T., Wood, L. D., Itoi, T., & Takaori, K. (2016). Pancreatic cancer. The Lancet, 388(10039), 73-85.
https://tr.wikipedia.org/wiki/Pankreas_kanseri
https://en.wikipedia.org/wiki/Pancreatic_cancer
Doç.Dr.İsmail SERT, Ege Üniversitesi, Tıp fakültesi’nden mezun olduktan sonra Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Genel Cerrahi kliniğinde uzmanlık eğitimini tamamladı. Uzmanlık Eğitimi sırasında 6 ay süreyle İsviçre, Cenevre Üniversitesi Hastanesi’ nde pankreas adacık hücre nakli, karaciğer nakli ve böbrek nakli, karaciğer pankreas cerrahisi konularında eğitim aldı.
