Pankreas iltihabı belirtileri hastadan hastaya, hastanın sağlık geçmişi, mevcut sağlık durumu, pankreas iltihabının doğası ve bir takım özelliklerine bağlı olarak değişim gösterebilir. Bu semptomlar bazı hastalarda çok yoğun bir biçimde kendilerini gösterebilirken bazı hastalar ise çok geç evrelere kadar herhangi bir semptom göstermeyebilir.
Pankreas iltihaplanmaları ya da kısaca pankreatit durumlarında hastalarda en çok görülen semptom genelde üst karın bölgesinde ağrı hissi olacaktır. Bu ağrının şiddeti ve atak sıklığı hastadan hastaya belli oranlarda değişim gösterebilir. Bu iltihaplanmaların bir diğer yaygın belirtisi ise üst karın bölgesinde oluşabilen bu ağrıların hastanın sırt bölgesine doğru yayılma eğiliminde olmalarıdır. Ağrıların zaman içerisinde kötüleşmesi ve etki alanlarını artırmaları pankreas iltihabı hastalıklarına sahip olan kişilerde yaygın olarak rastlanan bir durumdur.
Pankreas iltihaplanmalarında hastalarda yaygınca görülen bir başka belirti ise hastanın ateşinin yükselmesidir. Ateş yükselmeleri, beraberinde birçok hastalığa ve rahatsızlığa işaret edebilmek ile birlikte pankreas iltihaplanmalarının da belirtileri arasında bulunurlar. Sindirim problemleri, buna bağlı olarak oluşabilen şişkinlik ya da karın bölgesinde gaz birikmesi hissi de pankreas iltihabı hastalığının yaygın olarak rastlanan semptomları arasında yer alır. Hastalarda gaz birikmesi ve şişkinlik hissi ile birlikte sık sık hıçkırık da görülebilir. Bu dönemde hastanın karın bölgesi, ağrı atakları ile birlikte herhangi bir temas ya da dokunmaya karşı büyük bir hassasiyet geliştirecektir. Bulantı ve kusma, yine bu hastalığın sık görülen belirtileri arasında yer alır.
Bu hastalığın, yani pankreas iltihabının ileri evrelerinde hastalarda ciddi oranda iştah kapanması gözlemlenebilir. Bu iştah kapanması sonucu çoğu hasta istemsiz kilo kayıpları yaşar ve sonrasında bu kiloları geri almak için çabalasa da bu çabalar başarısız olabilir. İstemsiz kilo kaybı ile birlikte ileri evrelerde hastalarda aşırı yağlı ve kokulu defekasyon, yani dışkılama durumu da görülebilir. Yağlı dışkılama durumu, ya da tıbbi literatürdeki ismi ile steatore kişinin sindirim enzimi yetmezliğine bağlı olarak oluşabilen bir durumdur.
Yağlı dışkılama, ya da kısa ismi ile steatore durumu gözlemlenen hastalarda sindirim enzimi hastanın tüketmiş olduğu gıdalardaki yağların emilimini gerektiği oranda etkili bir şekilde gerçekleşemez. Bu da hastanın dışkılamasında bir takım değişimlere neden olur. Bu durum çoğunlukla hastanın pankreasında bir takım iltihaplanmaların olduğuna işaret eder.
Öte yandan, bazı hastalarda, özellikle ilerlemiş vakalarda pankreas iltihaplanmaları bir takım doku hasarlarına neden olabilirler. Bu doku hasarları hastada kendilerini genelde göbek deliği çevresinde ve karnın iki yanında morluklar şeklinde gösterirler. Bu morlukların sebebi pankreas iltihaplanmalarının sebep oldukları doku hasarları nedeni ile karın boşluğuna sızan kandan dolayı oluştukları bilinir. Bu açıdan muayene sırasında oldukça dikkatli olunmalıdır.
Pankreas İltihaplanmalarında Tanı Süreci
Pankreas iltihaplanması hastalığının tanı koyulma sürecinde hastaların en yaygın şikayet ettiği belirti üst karından sırta doğru yayılan ve şiddeti hastadan hastaya değişim gösterebilen ağrılardır. Bu ağrılar, özellikle ileri evrelerde hastaların hayat standartlarını oldukça kötü yönde etkileyebilir ve yaşam standartlarını bir hayli düşürebilir. Bu nedenle hastalar genelde bu ağrılar sonucu en yakın sürede tıbbi yardım alma yoluna giderler. Bu da, eğer pankreas iltihabı hastalığına sahipler ise genelde hastalığın teşhisinin yapılması ile sonuçlanır. Hastalığın teşhisi için hastanın uzman bir hekim tarafından bir takım kontrol ve muayenelerden geçirilmesi gerekir.
Pankreas kanseri için hastalara en sık uygulanan muayene ve kontroller hastanın nabzının kontrol edilmesi, tansiyonunun kontrol edilmesi, solunum hızının kontrol edilmesi ve son olarak vücut ısısının kontrol edilmesidir. Tüm bu muayeneler ve hastanın semptomlarının değerlendirilmesi sonucu pankreas iltihabı hastalıklarının tanısı yapılabilir.
Kaynakça: CİZMECİOGLU, A., Onmaz, D. E., AYDİN, H. E., SENTURK, S., Ali, U. N. L. U., KORKMAZ, H., & Güngör, G. (2022). Alterations of Methylated Arginine Residues and Related Amino Acids During Acute Pancreatic Inflammation. Journal of Contemporary Medicine, 12(5), 653-659.
https://tr.wikipedia.org/wiki/Pankreatit
https://en.wikipedia.org/wiki/Pancreatitis
Doç.Dr.İsmail SERT, Ege Üniversitesi, Tıp fakültesi’nden mezun olduktan sonra Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Genel Cerrahi kliniğinde uzmanlık eğitimini tamamladı. Uzmanlık Eğitimi sırasında 6 ay süreyle İsviçre, Cenevre Üniversitesi Hastanesi’ nde pankreas adacık hücre nakli, karaciğer nakli ve böbrek nakli, karaciğer pankreas cerrahisi konularında eğitim aldı.
