Genel cerrahi uzmanı çeşitli ciddi sağlık sorunlarıyla mücadele eder. Özellikle karın bölgesindeki organlarla ilgili durumları ele alır. Bunlar arasında pankreas kanseri bulunur ve bu durum Whipple prosedürü ile tedavi edilebilir. Ayrıca safra kesesi taşlarına laparoskopik kolesistektomi ile müdahale edilir. Karaciğer hastalıkları kanserli hücrelerin çıkarılması veya hasarlı dokuların biyopsisi ile yönetilir. Kolon ve rektum kanserlerinde ise cerrahi rezeksiyon sıkça tercih edilir. Son olarak safra kesesi iltihabı iltihaplı organın çıkarılmasıyla tedavi edilir. Bu çeşitlilik genel cerrahinin kapsamını gösterir.
Pankreas Kanseri Nedir?
Pankreas kanseri özellikle pankreas duktal karsinomu olarak bilinen türüyle ABD’de kanser kaynaklı ölümlerde dördüncü sırada yer alır. Bu hastalık genellikle ileri evrede teşhis edilir çünkü erken aşamalarında belirti vermez. İleri evrelerde belirginleşen semptomlar nedeniyle teşhis konulduğunda tedavi seçenekleri kısıtlıdır. Hastaların yalnızca küçük bir yüzdesi cerrahi müdahale şansına sahiptir. Cerrahi müdahale hastalığın yayılma durumuna ve tümörün konumuna bağlı olarak değerlendirilir.
- Hastaların yaklaşık %20’si için cerrahi müdahale mümkündür.
- Beş yıllık sağkalım oranları genellikle %5 ile %15 arasında değişmektedir.
- Genel sağkalım oranı ise %6 civarındadır.
Bu oranlar pankreas kanserinin tedavisinin ne kadar zorlu olduğunu ve erken teşhisin önemini vurgular. Tedavi yöntemleri arasında uygun görülen hastalarda cerrahi müdahale dışında kemoterapi ve radyoterapi de bulunur. Ancak bu tedaviler genellikle hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak için kullanılır ve sınırlı etkilidir.
Dolayısıyla pankreas kanseri üzerine yapılan araştırmalar daha etkili tedavi yöntemleri ve erken teşhis teknikleri geliştirmek üzere devam etmektedir. Bu zorlu mücadelede genel cerrahi uzmanları kritik bir rol oynar ve hastaların yaşam kalitesini artırmak için çeşitli stratejiler uygular. Pankreas kanseri genel cerrahinin önemli ve öncelikli konularından biri olarak kalmaya devam edecektir.
Safra Kesesi Taşları Nedir?
Safra kesesi taşları sağlık alanında sıkça karşılaşılan bir durumdur. Karaciğer tarafından üretilen safranın depolandığı safra kesesi yağ sindirimi için hayati öneme sahiptir. Safra kesesinde zamanla safranın bileşenleri olan kolesterol ve pigmentlerin birikmesiyle safra çamuru ve taşları oluşur. Genel cerrahi uzmanları bu taşların neden olduğu komplikasyonları yönetir. Taşlar safra kesesinin fonksiyonunu engelleyerek çeşitli sindirim sorunlarına yol açabilir.
- Safra kesesi taşlarının belirtileri genellikle belirgin değildir.
- Ancak biliyer kolik adı verilen safra kesesi ağrısı oldukça belirleyici bir semptomdur.
- Ağrı yemek sonrasında ortaya çıkabilir ve şiddetli olabilir.
- Ağrının süresi ve şiddeti taşın boyutu ve konumuyla doğrudan ilişkilidir.
Karaciğer Cerrahisi Nedir?
Karaciğer cerrahisi genel cerrahi uzmanlarının üstlendiği kritik bir görevdir. Bu prosedürler çeşitli karaciğer rahatsızlıklarının tedavisinde hayati rol oynar. Hastalıkların türüne bağlı olarak değişen cerrahi yöntemler hastanın durumuna özel olarak belirlenir.
Cerrahi Yöntemler:
Parsiyel hepatektomi: Karaciğerin sadece hastalıklı bölümünün çıkarılması işlemidir.
Total hepatektomi: Karaciğerin tamamının alındığı durumlar için kullanılır genellikle nakil gerektirir.
Her iki işlem de özellikle kanser safra taşı veya kist gibi sorunları olan bireylerde uygulanabilir. Karaciğer tümörleri hem yetişkinlerde hem de çocuklarda görülebilir ve ciddi sağlık problemleri yaratabilir. Yetişkinlerde daha sık rastlanan bu sorunlar çocuklarda daha nadir ancak yine de önemlidir. Çocuk hastalarda yapılan karaciğer ameliyatları genellikle hayati öneme sahiptir çünkü çocukların karaciğerleri yetişkinlere göre daha hızlı yenilenebilir ve tedaviye olumlu yanıt verebilir.
Ayrıca cerrahi sırasında alınan kısım karaciğerin yenilenme kapasitesi sayesinde kısmen yerine konabilir. Total hepatektomi sonrası ise genellikle hastaya bir karaciğer nakli gerekir. Karaciğer nakli özellikle karaciğer yetmezliği yaşayan hastalar için bir şanstır. Bu süreçte donörden alınan sağlıklı karaciğer parçası hasta olan bireye transplant edilir.
Kolon ve Rektum Kanseri Nedir?
Kolon kanseri kalın bağırsak mukozasından başlayan hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalması sonucu oluşur. Genellikle sessiz ilerler ve belirtiler uzun süre gözlemlenmeyebilir. Bu durum erken teşhisin önemini artırır. Erkeklerde kadınlardan daha sık görülür ve yaş ilerledikçe adenomların oluşum riski artar. Adenomlar iyi huylu tümörler olup zamanla kansere dönüşebilir. Bu kanser türü dünya genelinde yıllık olarak bir milyon kişiyi etkilemektedir.
- Operasyon sırasında laparoskopik veya açık cerrahi yöntemler tercih edilir.
- Süre genellikle iki ile dört saat arasında değişir.
- Hastanede kalma süresi yaklaşık dört gündür.
- İyileşme süreci on gün sürerken işe dönüş iki hafta sonra gerçekleşebilir.
- Yara izleri operasyon türüne bağlı olarak değişiklik gösterir.
Kolorektal kanser terimi hem kolon hem de rektum kanserlerini kapsar. Rektum kalın bağırsağın son 15-20 cm’lik bölümünü ifade eder ve burada gelişen kanserlere rektum kanseri denir. Türkiye’de Sağlık Bakanlığı verilerine göre bu kanser türleri en sık rastlanan beş kanser arasında yer alır. Dış etkenlerin adenomdan kansere geçiş sürecindeki etkileri hala araştırılmaktadır. Ancak erken tanı ve uygun tedavi yöntemleri sayesinde yaşam kaybı riski azaltılabilir.
Karaciğer İltihabı Nedir?
Karaciğer iltihabı genel cerrahi uzmanlarının sıklıkla ilgilendiği durumlar arasında yer alır. Bu tıbbi durum karaciğer dokusunun enfekte olması veya hasar görmesiyle karakterize edilir. İltihap karaciğerin fonksiyonlarını ciddi şekilde etkileyebilir. Genellikle viral enfeksiyonlar bu iltihaba yol açar. Diğer nedenler arasında aşırı alkol tüketimi bazı ilaçların yan etkileri ve otomatik bağışıklık hastalıkları bulunur.
Karaciğer iltihabının nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Viral enfeksiyonlar (Hepatit A, B, C ve diğerleri)
- Alkol kullanımı
- Toksik maddeler ve ilaçlar
- Otomatik bağışıklık hastalıkları
Hastalığın belirtileri genellikle yavaş yavaş ortaya çıkar. Enfekte kişiler yorgunluk ve genel bir halsizlik hissi yaşayabilir. Ayrıca sarılık karaciğer büyümesi ve bazen karın ağrısı da belirtiler arasındadır. Tedavi yöntemleri hastalığın nedenine bağlı olarak değişiklik gösterir.
Viral enfeksiyonlar özel antiviral ilaçlarla tedavi edilirken alkol kaynaklı iltihaplar için alkolün bırakılması ve destekleyici tedaviler önerilir. Otomatik bağışıklık kaynaklı durumlar ise immünsupresif ilaçlarla yönetilir.
Doç.Dr.İsmail SERT, Ege Üniversitesi, Tıp fakültesi’nden mezun olduktan sonra Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Genel Cerrahi kliniğinde uzmanlık eğitimini tamamladı. Uzmanlık Eğitimi sırasında 6 ay süreyle İsviçre, Cenevre Üniversitesi Hastanesi’ nde pankreas adacık hücre nakli, karaciğer nakli ve böbrek nakli, karaciğer pankreas cerrahisi konularında eğitim aldı.
