Leverfunctietesten (LFT’s) zijn een groep bloedtesten die worden gebruikt om de leverfunctie te evalueren en leverbeschadiging of -ziekte op te sporen. Deze tests meten verschillende enzymen, eiwitten en andere stoffen die door de lever worden geproduceerd of verwerkt. LFT’s worden doorgaans door artsen besteld als onderdeel van routinematige gezondheidsonderzoeken of om de progressie van de leverziekte of de effectiviteit van de behandeling te volgen. Ze kunnen ook worden gevraagd om te zoeken naar de oorzaak van symptomen zoals geelzucht, buikpijn of misselijkheid.
Er zijn verschillende leverfunctietesten, waaronder alaninetransaminase (ALT), aspartaattransaminase (AST), alkalische fosfatase (ALP), gamma-glutamyltransferase (GGT) en bilirubine. Hoge niveaus van deze stoffen kunnen wijzen op leverbeschadiging of -ziekte, terwijl verlaagde niveaus kunnen wijzen op een verminderde leverfunctie. Abnormale LFT-resultaten duiden echter niet altijd op een leveraandoening en aanvullende tests kunnen nodig zijn om de diagnose te bevestigen.
Wat zijn de soorten leverfunctietesten?
Er zijn verschillende leverfunctietesten die worden gebruikt om de gezondheid en functie van de lever te evalueren. Enkele soorten leverfunctietesten zijn:
- Alanine transaminase (ALT): Het is een van de meest voorkomende leverfunctietesten. Het meet voornamelijk het niveau van een enzym dat in de lever wordt aangetroffen. Hoge ALT-waarden kunnen duiden op leverbeschadiging of ziekte.
- Aspartaattransaminase (AST): Een ander leverenzym, aspartaattransaminase (AST), wordt ook vaak getest omdat hoge AST-waarden kunnen duiden op leverschade of ziekte.
- Alkalische fosfatase (ALP): Een ander leverenzym dat vaak wordt gemeten bij leverfunctietesten. ALP-niveaus kunnen verhoogd zijn bij verschillende lever- en botaandoeningen.
- Gamma-glutamyltransferase (GGT): nog een getest leverenzym. Hoge GGT-waarden kunnen wijzen op leverziekte of overmatig alcoholgebruik. Ten slotte is bilirubine een stof die door de lever wordt aangemaakt en die zich in het bloed kan ophopen als de lever niet goed werkt.
Waar wordt naar gezocht bij leverfunctietesten?
Bij bloedonderzoeken die worden gebruikt om de gezondheid van de lever te controleren, wordt de diagnose van de ziekte gesteld door te kijken naar de dosering van het volgende.
- Van hepatocyten afgeleide enzymen (transaminasen – AST, ALT – ALP en GGT).
- Directe en indirecte bilirubine (urinedosering is ook belangrijk).
- Plasma-eiwitten (totale hoeveelheid, albumine en/of globulinen).
- Stollingsfactoren (protrombinetijd en partiële tromboplastinetijd).
- Specifieke antilichamen voor hepatitis A, hepatitis B, hepatitis D en hepatitis E.
Leverfunctietesten zijn nuttig voor het evalueren en bewaken van acute en chronische ontsteking (hepatitis), leverziekte (van cirrose tot kanker).
In de meeste gevallen is een specifieke combinatie van tests nodig om de oorzaak van een leveraandoening te vinden en ook om de aard en ernst ervan te bepalen.
Leverpaneel: wanneer wordt het aangegeven door de arts?
Uw arts kan uw leverwaarden controleren in de volgende situaties:
Vermoedt dat het orgaan mogelijk een bekend of vermoed probleem heeft
Als de patiënt hepatotoxische geneesmiddelen gebruikt.
Levertesten zijn ook geïndiceerd in gevallen waarin er symptomen zijn die wijzen op een leveraandoening, zoals:
- Geelzucht (gele verkleuring van de huid, sclera en andere weefsels veroorzaakt door een teveel aan circulerend bilirubine).
- Donkere urine.
- Misselijkheid, braken en diarree.
- Verlies van eetlust.
- Bloederige of donkere ontlasting.
- Zwelling of pijn in de buik.
- Veranderingen in lichaamsgewicht.
- Vermoeidheid of zwakte.
Een of meer van deze leverwaarden kunnen ook worden geëvalueerd wanneer de persoon de gewoonte heeft om overmatig alcohol te consumeren of is blootgesteld aan het hepatitis-virus.
Interpretatie van leverfunctietestresultaten
Interpretatie van leverfunctietestresultaten is gebaseerd op vergelijking van gemeten waarden met normale referentiebereiken. Deze intervallen kunnen variëren afhankelijk van factoren zoals het gebruikte laboratorium, de leeftijd en het geslacht van de patiënt. Hoge concentraties van bepaalde stoffen kunnen wijzen op leverbeschadiging of -ziekte, terwijl verlaagde concentraties kunnen duiden op een verminderde leverfunctie. Hoge ALT- en AST-waarden kunnen bijvoorbeeld duiden op leverbeschadiging door aandoeningen zoals virale hepatitis, alcoholmisbruik of niet-alcoholische leververvetting. Verhoogde ALP-waarden kunnen wijzen op leverziekte, botaandoeningen of geblokkeerde galwegen.
Bilirubinespiegels kunnen ook worden gemeten in leverfunctietesten. Verhoogde bilirubinespiegels kunnen wijzen op leverziekte, obstructie van de galwegen of hemolyse. Hemolyse is een aandoening waarbij rode bloedcellen sneller worden vernietigd dan de lever hun bijproducten kan verwijderen. Bovendien kunnen lage niveaus van albumine, een eiwit dat door de lever wordt geproduceerd, wijzen op een verminderde leverfunctie. Abnormale leverfunctietestresultaten wijzen echter niet altijd op een leveraandoening en verder onderzoek kan nodig zijn om de diagnose te bevestigen.
Wat veroorzaakt abnormale leverfunctietestresultaten?
Verschillende factoren kunnen abnormale leverfunctietestresultaten veroorzaken. Leverziekte zoals hepatitis of cirrose kan verhoogde leverenzymen in het bloed veroorzaken. Alcoholgebruik kan ook leverbeschadiging en verhoogde leverenzymspiegels veroorzaken. Sommige medicijnen, zoals statines of paracetamol, kunnen leverbeschadiging en abnormale leverfunctietestresultaten veroorzaken. Obesitas en niet-alcoholische leververvetting kunnen ook de leverfunctie aantasten en verhoogde leverenzymspiegels veroorzaken.
Virale hepatitis, waaronder hepatitis A, B en C, kan leverontsteking en -beschadiging veroorzaken. Auto-immuunziekten zoals auto-immuunhepatitis en primaire biliaire cirrose kunnen ook abnormale leverfunctietestresultaten veroorzaken. In zeldzame gevallen kunnen genetische leveraandoeningen zoals hemochromatose of de ziekte van Wilson leverbeschadiging en verhoogde leverenzymspiegels veroorzaken.
Vervolgtest na abnormale leverfunctietestresultaten
Als de resultaten van de leverfunctietest abnormaal zijn, kunnen aanvullende tests nodig zijn om de diagnose te bevestigen en de oorzaak van leverbeschadiging of -ziekte te bepalen. Verdere evaluatie kan beeldvormingsonderzoeken omvatten, zoals echografie, computertomografie (CT) of magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) om de grootte, vorm en weefsel van de lever te evalueren. Een leverbiopsie kan ook worden uitgevoerd om de ernst van de leverziekte te beoordelen en de beste behandelingskuur te bepalen.
Aanvullende bloedonderzoeken kunnen ook worden besteld om de leverfunctie te evalueren en de onderliggende oorzaak van leverbeschadiging te bepalen. Testen op virale hepatitis helpt bijvoorbeeld bij het identificeren van het specifieke virus dat de infectie veroorzaakt, terwijl testen op specifieke antilichamen kan wijzen op een auto-immuunziekte. Behandeling van leverziekte hangt af van de onderliggende oorzaak en kan veranderingen in levensstijl, medicijnen of chirurgische ingrepen omvatten. Regelmatige controle van de leverfunctie door middel van vervolgonderzoek is essentieel om de ziekteprogressie te volgen en de effectiviteit van de behandeling te waarborgen.
Na het behalen van zijn medische graad aan de Faculteit der Geneeskunde aan de Ege University, voltooide universitair hoofddocent İsmail SERT zijn specialiteitsopleiding aan de General Surgery Clinic van het Tepecik Training and Research Hospital. Tijdens zijn residency leerde hij zes maanden over transplantatie van eilandjes van de pancreas, lever- en niertransplantatie en lever- en pancreaschirurgie in het Universitair Ziekenhuis van Genève in Zwitserland. Hij volgde zes maanden een opleiding tot levertransplantatiemedewerker aan het Liver Transplant Institute in Malatya. Daarna vervolgde hij zijn opleiding in het academisch ziekenhuis Erasmus MC in Rotterdam, Nederland, waar hij werd opgeleid in chirurgie van de lever, alvleesklier en galwegen, evenals in klinieken voor nier- en levertransplantaties. Hij startte het levertransplantatieprogramma in de orgaantransplantatiekliniek van het Tepecik Training and Research Hospital in december 2018 en rondde het met succes af.
