Gençlerde kolon kanserini; aile öyküsü, bağırsak hastalığı, genetik faktörler, yaşam tarzı ve beslenme gibi alışkanlarda yaşanan değişimler tetikleyebilmektedir. Kolon kanseri tipik olarak yaşlı bireyleri etkileyen bir hastalık olarak düşünülür. Bununla birlikte, son araştırmalar genç insanlarda kolon kanseri görülme sıklığının arttığını göstermiştir. 50 yaşın altındaki yetişkinler arasında kolon kanseri oranları, 1990’ların ortalarından bu yana yılda yaklaşık %2 artmaktadır. Gençlerde kolon kanserinin genel insidansı hala nispeten düşük olsa da bu eğilim endişe vericidir ve daha fazla araştırmayı garanti eder.
Gençler arasında kolon kanserindeki artışın olası bir nedeni, yaşam tarzı ve diyetteki değişikliklerdir. Batı diyeti, yüksek düzeyde kırmızı et, işlenmiş gıdalar ve düşük lif alımı ile karakterizedir. Bu tür diyet, kolon kanseri riskinin artmasıyla ilişkilendirilmiştir. Ek olarak, hareketsiz yaşam tarzları ve obezite de daha yüksek kolon kanseri riski ile ilişkilendirilmiştir. Bununla birlikte, genetik ve çevresel faktörler gibi başka faktörler de rol oynayabilir.
Kolon Kanseri Genç Yaşta Görülür Mü?
Kolon kanseri, gençlerde de görülebilen bir hastalıktır. Genellikle daha ileri yaşlarda tanı konulan bu kanser türü, son zamanlarda genç nüfusta da artış göstermektedir. Bu artış, bazı önemli noktaların altını çizer:
- İlk olarak, kalın bağırsak kanserlerinin genç yaşta görülme sıklığı, özellikle rektum kanseri olmak üzere yükselmektedir.
- İkinci olarak, bu kanser türünün gençlerde fark edilmesi genellikle geç olmaktadır. Bu durum, gençlerin hastalığı hafife almaları ve geç tedavi arayışına girme eğilimleri ile ilişkilidir.
Gençlerde görülen kolon kanseri vakaları, aşağıdaki belirtilerle kendini gösterebilir:
- Sürekli olarak değişen bağırsak alışkanlıkları
- Karında sürekli ağrı ya da rahatsızlık hissi
- Kanama veya diğer tuvalet alışkanlıklarında değişiklikler
Bu belirtiler genellikle ihmal edilir ve yanlış tanılarla karıştırılır. Erken teşhis, kanserin başarılı bir şekilde tedavi edilmesinde kritik bir rol oynar. Gençlerin bu belirtileri ciddiye alması ve erken müdahale için doktora başvurması, hastalığın kontrol altına alınmasında önemli bir adımdır.
Gençlerde Kolon Kanseri İçin Risk Faktörleri
Aile öyküsü, enflamatuar bağırsak hastalığı ve bazı genetik sendromlar dahil olmak üzere gençlerde kolon kanseri için çeşitli risk faktörleri tanımlanmıştır. Birinci derece akrabalarında (ebeveyn, kardeş veya çocuk) kolon kanseri olan bireylerde, hastalığa yakalanma riski daha yüksektir.
Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi IBD’si olan kişilerde kolon kanseri gelişme riski daha yüksektir. Bu risk, özellikle durumları iyi kontrol edilmezse artar. Ek olarak, bu risk faktörü dikkate alınmalıdır. Bazı genetik sendromlar nedeniyle genç yaşta kolon kanserine yakalanma riski artabilir. Lynch sendromu ve ailesel adenomatöz polipozis bu tür sendromlara örnektir.
Yaşa bağlı risk faktörlerine ek olarak, gençlerde kolon kanseri için diğer risk faktörleri çeşitli faktörleri içerir. Bazı çalışmalar, çevresel faktörlerin kolon kanserinde rol oynayabileceğini düşündürmektedir. Belirli kimyasallara ve toksinlere maruz kalmak böyle bir faktördür.
Gençlerde Kolon Kanseri Belirtileri ve Teşhisi
Gençlerde kolon kanseri semptomları; karın ağrısı, rektal kanama ve bağırsak alışkanlıklarındaki değişiklikleri içerebilir. Diğer belirtiler: açıklanamayan kilo kaybı, yorgunluk, eksik bağırsak hareketleri. Bununla birlikte, bu semptomlar belirsiz ve spesifik olmayabileceğinden, diğer durumlarla karıştırılabilir, bu da tanı ve tedavinin gecikmesine neden olabilir. Bazı durumlarda, kolon kanseri olan gençlerde hiçbir belirti görülmeyebilir, bu da tarama testleriyle erken teşhisi daha da önemli hale getirir.
Gençlerde kolon kanseri teşhisi tipik olarak fizik muayene, görüntüleme testleri ve biyopsilerin bir kombinasyonunu içerir. Fiziksel bir muayene sırasında, bir sağlık uzmanı rektumda ve alt kolonda herhangi bir anormallik olup olmadığını kontrol etmek için bir dijital rektal muayene yapabilir. Kolonoskopi, BT taraması veya MRI gibi görüntüleme testleri, kolonun görselleştirilmesine ve kanserli olabilecek şüpheli alanların belirlenmesine yardımcı olabilir. Küçük bir doku örneğinin alındığı ve mikroskop altında incelendiği biyopsiler, kolon kanseri teşhisini doğrulayabilir.
Gençlerde Kolon Kanseri İçin Tedavi Seçenekleri
Gençlerde kolon kanseri için tedavi seçenekleri; cerrahi, radyasyon, kemoterapi ve hedefe yönelik tedavileri içerebilir. Tedavi seçimi; kanserin evresine, hastanın genel sağlığına ve tercihlerine bağlıdır. Cerrahi genellikle kolon kanseri için birincil tedavidir ve kolonun etkilenen kısmının ve yakındaki lenf düğümlerinin çıkarılmasını içerebilir. Bazı durumlarda geçici veya kalıcı bir kolostomi gerekebilir.
Yüksek enerjili radyasyon, radyasyon tedavisinde kanser hücrelerini öldürür. Tümörleri küçültmek veya nüksetmeyi önlemek için ameliyat öncesi veya sonrası kullanılabilir. Kanser hücrelerini öldürmek için ilaçlar kullanan kemoterapi, ameliyattan önce veya sonra veya ilerlemiş kolon kanseri için birincil tedavi olarak da kullanılabilir. Kanser hücreleri üzerindeki spesifik proteinleri hedef alan hedefe yönelik tedaviler, kemoterapi ile kombinasyon halinde veya bağımsız bir tedavi olarak da kullanılabilir.
Gençlerde Kolon Kanserinin Önlenmesi ve Erken Teşhisi
Erken teşhis, genç insanlarda kolon kanseri insidansını ve ölüm oranını azaltmak için çok önemlidir. Kolon kanserini önlemenin en önemli yollarından biri, sağlıklı bir diyet ve egzersiz rejimi sürdürmek gibi yaşam tarzı değişiklikleri yapmaktır. Meyve, sebze ve kepekli tahıllardan zengin, kırmızı ve işlenmiş etlerden fakir bir diyet yemek, kolon kanseri riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Tempolu yürüyüş veya bisiklete binme gibi düzenli fiziksel aktivitelerde bulunmak da kolon kanseri riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Gençlerde kolon kanserini önlemenin bir diğer önemli yolu da düzenli tarama testleridir. Ailede kolon kanseri öyküsü gibi belirli risk faktörlerine sahip bireylerin taramaya daha erken başlamaları gerekebilir. Kolonoskopiler, kolon kanserini erken tespit ederek tedavi başarısını artırabilir. Ayrıca kansere dönüşmeden önce çıkarılabilen kanser öncesi polipleri de tanımlarlar.
Kaynakça: Kurt, N., SIKAR, H. E., Kurt, C., Eser, M., Uzun, H., Balin, S., … & Gökçeimam, M. Genç hastalarda kolon kanserinin ilk bulgusu olarak akut apandisit.
Doç.Dr.İsmail SERT, Ege Üniversitesi, Tıp fakültesi’nden mezun olduktan sonra Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Genel Cerrahi kliniğinde uzmanlık eğitimini tamamladı. Uzmanlık Eğitimi sırasında 6 ay süreyle İsviçre, Cenevre Üniversitesi Hastanesi’ nde pankreas adacık hücre nakli, karaciğer nakli ve böbrek nakli, karaciğer pankreas cerrahisi konularında eğitim aldı.
