Pankreas, midenin arka kısmına konumlanmış, sağ tarafında karaciğer, sol tarafında ise dalak bulunmaktadır. Bu organ salgıladığı hormon ve enzimler yardımı ile kan şekeri seviyesini dengelemekte, bununla beraber midenin yiyecekleri sindirmesinde rol almaktadır. Pankreas kanseri ise bu organda bulunan sağlıklı hücrelerin mutasyon geçirerek kontrolsüz bir şekilde çoğalması ile oluşmaktadır.
Dünyadaki en ölümcül kanser türlerinden biri olan pankreas kanserinin tanı ve tedavisi için genel cerrahiye ya da gastroenteroloji bölümünde çalışan uzman bir doktora başvurulmalıdır.
Genel olarak hızlı ve sinsice bir yayılım gösteren pankreas kanseri çoğunlukla altmış yaş ve üzerindeki bireylerde görülmekte olup, özellikle gövde ve kuyruk yerleşimli pankreas kanseri semptomları geç göstermesi sebebiyle erken teşhis olanağı pek sunmamaktadır.
Pankreas Kanseri Evreleri
Pankreas kanserinde erken teşhis tedavi için çok önemli bir faktör olarak kabul edilmektedir. Tedavi için tanının konulduğu evre oldukça önem arz etmektedir. Bu kanserde sıfırıncı evreden başlamak üzere toplam beş evre bulunmaktadır. Bunlar;
- Sıfırıncı Evre
Kanserin ilk evresi olan ve sıfırıncı evre olarak anılan bu evrede yayılmak gözlemlenmemektedir ve bu evrede pankreas kanseri yalnız ve yalnız tek katman olarak pankreas üzerinde bulunmaktadır. Bu evrede kanseri görüntüleme testlerinde ya da çıplak gözle görmek olanaksızdır.
- Birinci Evre
Bu evrede kanser bölgesel bir büyüme göstermektedir. Birinci evre kendi içinde de iki ayrı şekilde sınıflandırılmaktadır. Bunlar; evre 1a ve evre 1b olarak adlandırılmaktadır. Hala pankreasla sınırlı olan kanser evre 1a’da 2 cm’den küçük bir boyutta iken evre 1b’de 2cm’den büyük bir boyuttadır.
- İkinci Evre
Kanserin üçüncü evresi olan ikinci evrede tümör, pankreas dışında büyüme göstermektedir. Ayrıca lenf bezlerine de yaklaşmaktadır. Bu evrede kanser 4 cm’den daha büyüktür.
- Üçüncü Evre
Son evreden bir önceki evre olan üçüncü evrede kanser daha geniş bir alana yayılmış durumda bulunmaktadır. Tümör yakınındaki damar ya da sinirlere doğru yayılmaktadır ancak henüz metastaz göstermemektedir.
- Dördüncü Evre
Son evre olan bu evrede pankreas kanseri; karaciğer, mide, akciğer hatta ve hatta beyin gibi uzakta bulunan organlara doğru metastaz yani yayılım yapmaktadır.
Pankreas Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?
Öncelikle pankreas kanserinin tek küratif tedavisi cerrahi tedavidir. Bahsettiğimiz bu evrelerden ilki, ikincisi ve hatta üçüncüsü olan evrelerde pankreas kanserinin tanısını koyulması ve uygun cerrahi, kemoterapi/radyoterapi ile tedavi imkanı bulunmaktadır.
Pankreas kanserinin dördüncü evresinde tanı alan hastalar için güncel yeni tedavi yaklaşımları mevcut bulunmaktadır. Bu tedaviler genellikle kemoterapi ve/ veya karın içi sıcak kemoterapi uygulamalarını kapsamaktadır. Bu tedaviler sonucunda iyi yanıt alınan hastalarda cerrahi tedavi imkanı elde edilebilmektedir.
Üçüncü ve dördüncü evrede pankreas kanseri teşhisi konmuş bireylerin yaşama süresi genellikle üç ve altı ay arası olarak belirtilmektedir.
Tek kurtulma şansı cerrahi tedavi ile tümörün bulunduğu bölgeden alınıp temizlenmesi olduğu için geç kalınan bu son evrelerde hastanın iyileşme ihtimali oldukça düşük olarak gözlemlenmektedir.
Yine de bazı durumlarda kemoterapi ve radyoterapi tedavisinin bir arada kullanılması ve/veya sıcak karın içi kemoterapi uygulamaları ile kanser hücreleri küçültülebilmektedir.
Kanser hücrelerinin küçülmesi ile tümör cerrahi olarak çıkarılabilir konuma gelmektedir. Bunun sonucunda cerrahi müdahale ile tedavi edilen hastanın iyileşme şansı ve yaşam süresi artmaktadır.
Cerrahi müdahale ile kanser tamamen yok edilse dahi tekrarlama ihtimali mevcuttur. Bu hastalığa yakalananlar arasında sağ kalım süresi hastanın tanı anındaki evresi, tümörün derecesi ve uygun tedavi ve yeterli cerrahi tedavi alıp almadığına göre değişiklik göstermektedir.
Pankreas kanserinin tedavi yöntemleri ameliyat, kemoterapi ve radyoterapidir. Dolayısı ile pankreas kanseri tedavisi farklı uzman hekimlerin tedaviye müdahale etmesini ve tedaviyi kontrol altında tutmasını gerektirmektedir.
Pankreas kanseri tedavisi için seçilecek doktor; gastroenteroloji, genel cerrahi, tıbbi onkoloji, radyasyon onkolojisi ve diğer birçok alanda uzmanlaşmış olmalıdır.
Pankreas Kanseri Nasıl Erken Teşhis Edilir?
Erken tanı ile ameliyat edilen pankreas kanserinde tedavi sonrasında uygulanan anti-kanser ilaçlar ve ışın tedavisi bu hastalığın iyileşme oranını arttırmaktadır.
Ancak bu durumda bile geride kanser hücresi kalan ameliyatlardan ya da komşu organlara yayılım olmuş hastalarda sağ kalım oranı oldukça düşüktür. İleri pankreas kanseri cerrahisi deneyimi hastalığın temizlenmesinde ve ameliyat sonrası sağ kalımda önem arz etmektedir.
Pankreas kanserine yakalanma olasılığınızı düşürmek için sigara ve alkol tüketiminden uzak durmalı, dengeli ve düzenli beslenmeli, düzenli olarak egzersiz yapmalı ve fazla kilolarınızdan kurtulmak için çaba sarf etmelisiniz.
Pankreas Kanserinde Yaygın Belirtiler Nelerdir?
Belirtileri arasında; kilo kaybı, karın ağrısı, iştahsızlık, sarılık, sürekli yorgunluk hali, sindirim zorluğu, ailesinde şeker hastalığı bulunmayan bireylerde aniden ortaya çıkan şeker hastalığı ve depresyon bulunmaktadır.
Bu belirtiler baş gösterdiğinde hiç vakit kaybetmeden gastroenteroloji ve genel cerrahi gibi alanlarda uzmanlık bilgisine sahip doktorlara müracaat edilmesi önem arz etmektedir.
Eğer zamanında bu uzman kişilere müracaat edebilir iseniz hastalığınızın tedavinin olumlu cevap verme şansı daha yüksek olacaktır.
Doç.Dr.İsmail SERT, Ege Üniversitesi, Tıp fakültesi’nden mezun olduktan sonra Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Genel Cerrahi kliniğinde uzmanlık eğitimini tamamladı. Uzmanlık Eğitimi sırasında 6 ay süreyle İsviçre, Cenevre Üniversitesi Hastanesi’ nde pankreas adacık hücre nakli, karaciğer nakli ve böbrek nakli, karaciğer pankreas cerrahisi konularında eğitim aldı.
